Ondernemer worden? Ik geloof dat ik er in de tijd dat ik nog met een Eastpack tussen kluisjes, aula’s en kleffe broodjes rondliep al eens aan heb gedacht. Toch kwam het jaren later niet eens in mijn hoofd op om na mijn studie Nederlands voor mezelf te beginnen. Ik had op mijn twintigste serieuze bel-angst en had nog nooit op een kantoor rondgelopen. Er was geen vezel in mij die zich een “Dit ga ik eens even doen”-businessmeid voelde, zoals ik die op Instagram voorbij zag komen. Ik voelde me een onzekere beginneling zonder toekomstplannen toen ik vol trots mijn masterdiploma in ontvangst nam. “Ondernemer doe ik wel een keer als ik 45 en gesetteld ben”, heb ik weleens geroepen. Toch liep ik op mijn 24e de KvK binnen. Twee jaar later werd ik fulltime freelancer. Waarom eigenlijk?
Eigenlijk was ik altijd al ondernemer
Als ik terugkijk ging er altijd al een soort-van-ondernemer in mij schuil. Zelfs als puber. Op mijn 13e verkocht ik regelmatig tweedehands gevonden boeken voor een hogere prijs op Marktplaats. Een tijdje later ging ik (tegen betaling) scrapbookcreaties voor tijdschriften maken. Ik sprokkelde op allerlei manieren (legaal uiteraard – voordat je nu wilde wietplantage-fantasieën bij mij hebt) mijn studentensalaris bij elkaar. Ik had vaak een klus als student-assistent hier, wat tweedehands verkopen daar, een tijdschriftpublicatie tussendoor en gaf ook een paar keer scrapbookcursussen.
Hoewel ik het toen nooit zag als “ondernemer zijn”, denk ik achteraf dat ik altijd een stukje in me heb gehad dat “iets voor zichzelf wil doen”. Ik had er weinig mee om me aan één ding te binden en daar dan al mijn focus op te leggen. Ik haalde er plezier uit om dingen te doen die ik nog niet kon, om allerlei soorten mensen te ontmoeten en ook om op eigen benen te staan qua inkomen. Ondanks dat mijn Marktplaats-avontuur destijds een asociaal deel van onze woonkamer opslokte (sorry, mam!), hebben mijn ouders me altijd gesupport om qua (bij)banen mijn pad te volgen. Ik sprak er overigens met anderen bijna nooit over. Ik vond het een tikkeltje gênant dat ik niet gewoon een supermarktbaan had, zoals leeftijdsgenoten. Dus nee, ik liep er niet mee te koop. Maar leuk vond ik het wel.
Afgestudeerd, en nu?
Op de vraag ‘Wat wil je later worden?’ had ik vanaf mijn 14e steeds hetzelfde antwoord paraat. Schrijver. Ik zag al helemaal voor me hoe ik hele dagen zou schrijven. Of het kinderboeken zouden worden of psychologieboeken of romans of iets anders? Daar moest ik nog een keer op broeden. Als ik maar mijn eigen schrijfkamer had en mijn brood kon verdienen met letters op papier krijgen. Dan zou mijn leven geweldig zijn, zo fantaseerde ik mijn toekomst bij elkaar.
En hoewel ik mijn schrijversdroom glashelder voor ogen had, vond ik de ‘Wat wil je worden?’ opeens een veel lastigere vraag toen dat ‘later’ zo ongeveer nu was geworden.
Daar stond ik dan: na drie jaar bachelor en twee jaar master met een papiertje op zak. “De wereld ligt aan jullie voeten”, zei de rector nog terwijl student na student een handtekening onder zijn diploma zette. Ik hoorde anderen over grote ambities, een jaar op wereldreis gaan, een onderzoeksproject doen of de zaak van een ouder overnemen. En ik? Ik struinde heus vacaturesites af, maar had geen flauw idee welk van die baanomschrijvingen de mijne zou moeten zijn.
“Laat mij maar voor eeuwig studeren”, riep ik weleens grappend, omdat ik continu leren geweldig vond. Op die uitspraak kwam ik alleen al snel terug toen ik eenmaal 3 maanden fulltime aan een onderzoeksproject had gewerkt. Ik wilde me helemaal niet zo lang met maar één project bezighouden. Ik had überhaupt geen ambities om me op te werken tot onderzoeker. Maar zo zeker als ik was over wat ik niet wilde, zo onzeker was ik over wat ik dan wel voor ogen zag. Ja, “iets met schrijven” leek me wel wat. Maar wat dan precies?
Solliciteren zonder visie en zonder zelfvertrouwen
Maandenlang solliciteerde ik op alles wat los en vast zat. Ik solliciteerde bij tijdschriften, webredacties, winkels, universiteiten, gemeentes… Vaak als communicatieadviseur, copywriter, redacteur, contentmanager of marketeer. Voor elke baan waarvoor recruiters iets met taal, communicatie of beleid zochten, offerde ik twee uur van mijn tijd op om een brief in elkaar te knutselen. Nu moet je weten dat ik afstudeerde in een tijd waarin werkgevers iets minder om nieuwe mensen (en zeker ervaringloze mensen zoals ik destijds) stonden te springen dan nu. Het regende vooral afwijzingen en ik begon me steeds meer af te vragen wat de rector met zijn “De wereld aan je voeten”-uitspraak bedoelde.
“Hallo wereld, hier ben ik!”, wilde ik roepen met mijn kersverse mastertitel. Maar de reactie van de werkwereld was eerder: “Het spijt ons, maar deze functie is al vervuld.”
De onbewuste freelancer
Om mijn tijd ook met leukere dingen te vullen dan vacaturesites afstruinen en afwijzingen incasseren, besloot ik een paar boeiende projecten op te pakken. Ik startte met scripties redigeren voor een scriptie-nakijkservice, meldde me aan voor een gratis werkervaringsplek op een redactie, startte mijn blog Vaker Vrolijk en deed het social-media-management voor een scrapbookbedrijf. Yup, ik ben zo iemand die dit soort dingen niet half kan doen. Ik werkte soms wel 50 uur aan al die projecten en solliciteerde ernaast. “Joh, moet je niet gewoon van freelancen je werk maken”, opperde mijn moeder weleens. “Nee joh!”, ketste ik dan zonder nadenken terug. Mijn reactie was er altijd één van deze drie:
- “Dat kan ik helemaal niet.”
- “Daar ben ik veel te jong voor.”
- “Wie zit er nu op mij te wachten?”
Dus bleef ik een onbewuste freelancer tot ik – zeker 80 brieven verder – mijn eerste baan vond. Op een communicatieafdeling bij een financiële organisatie. Ik vond het best even wennen: van altijd mijn tijd zelf indelen en aan meerdere projecten tegelijk werken naar een vast stramien op kantoor. Nog maar aan één ding werken. Gelukkig had ik een te gek team van collega’s en vooral een heel fijne leidinggevende. Ik heb er ontiegelijk veel geleerd, kwam er van mijn telefoneerkriebels af en leerde hoe je werkt in een team. Met briefings, debriefings, offertes, feedbackrondes en de hele rambam. Allemaal skills die ik in mijn werk nog elke dag toepas!
De stille KvK-stap
In loondienst maakte ik 40-urige werkweken en daarnaast stortte ik me toen veel op Vaker Vrolijk. Na een tijdje had ik mijn eerste blogsamenwerking. Een supergoede deal overigens (not!): een blogartikel in ruil voor een powerbank van € 3,-. Daarna volgden meer blogsamenwerkingen, met gelukkig betere betalingen. Daar maakte ik altijd keurig een factuur voor op om naar de Belastingdienst te sturen. Na een tijdje kreeg ik vaker de vraag van bedrijven of ik ook een KvK-nummer had. Sommige bedrijven konden alleen samenwerken als je stond ingeschreven als ondernemer. Dat was de eerste keer dat ik overwoog om me in het ondernemersleven te begeven. Puur om praktische redenen.
Bovendien bleek het ondernemer worden an sich niet zo’n bijzondere en levensbepalende stap als ik ooit dacht. Ik had altijd het beeld dat je dan met 55 pagina’s tellende ondernemersplannen, een kek logo, een strakke website en toch zeker 15 jaar meer ervaring dan ik op de proppen moest komen.
Maar nee, in feite is een onderneming starten zo simpel als een KvK-kantoor binnenlopen, wat papieren ondertekenen, € 50,- neertellen, een hand schudden, dit moment op de kiek zetten en dan de deur weer uitlopen. Maar nu als ondernemer.
Ik zette de stap naar het ondernemerschap dan ook gewoon op een maandagmiddag. Tussen mijn loondienstwerk door. Even snel op en neer. Achteraf baal ik weleens dat ik er geen taart-en-ijs-viermoment met speeches en foto’s van heb gemaakt. Maar hé, dit paste op dat moment bij mij. Als medewerker in loondienst liep ik niet erg met mijn onderneming (die ik toen nog “mijn bedrijfje” noemde) te koop. Dus veel meer mensen dan familie, vrienden en mijn Instagram-volgers wisten er niet van dat ik die dag een grote stap had gezet.
De eerste-opdracht-ho*ra’s
Dat ik mijn KvK-papiertje had opgehaald, was niet alleen omdat ik het factuurtechnisch zo handig vond. Het gaf me ook de de kans om misschien een keer een freelance klus op te pakken. Met de nadruk op “misschien een keer”. Ik schreef me in voor allerlei Facebook-groepen voor ondernemende vrouwen en reageerde na werktijd op de ene na de andere oproep. Het leverde bijzonder weinig op. Maar die ene keer dát iemand toehapte, deed me alle nooit-meer-iets-van-gehoord-momenten op slag vergeten. Wow! Er was serieus iemand die interesse had in teksten van mij. Het woord “fantastisch” dekte nog niet eens de lading van hoe het voelde.
Tegelijkertijd kon ik lastig mijn freelance werk van de grond krijgen als ik 5 dagen per week op kantoor zat. Ik wisselde in die tijd van baan en kwam ergens te werken waar ik 4-daagse werkweken had. Zo kreeg ik de tijd om te ontdekken of ik meer uit het freelance-leven kon halen. En toen kwam daar dat ene moment dat alles veranderde. Ik werd gemaild door een kennis van mijn oud-leidinggevende. Hij zocht nog een tekstschrijver. Voor een complete kennisbank. Of ik ervaring had met SEO-blogs schrijven. Of het me wat leek. Met grote ogen staarde ik naar mijn inbox. Wat? Vroeg hij dit echt aan mij?
Een paar dagen later zat ik op mijn vrije dag in een cafeetje in Hilversum. De directeur van het bedrijf tegenover me. Ik had mijn meest nette blazer uit de kast getrokken, een notitieboek voor de neus en had me vooral uitvoerig ingelezen via blogs als ‘Hoe voer je een salesgesprek?’. Ik had een Word-document vol vragen bij me, om het er allemaal maar te laten uitzien alsof dit dagelijkse kost voor me was. In werkelijkheid dropen de zweetdruppels over mijn rug.
“Hoe maak je een offerte?”, googelde ik na afloop. De tips die Google me voorschotelde, bleken bijzonder succesvol: ik kreeg de opdracht. Ik mocht 100 (!) teksten schrijven voor een bedrijf.
Al die teksten schrijven was flink bikkelen naast mijn loondienstwerk. Maar het was deze opdracht die mijn ondernemersvuurtje aanwakkerde. En die me voor het eerst het gevoel gaf dat “dat hele ondernemen misschien wél voor mij is weggelegd”. Dat ene moment leerde me dat je niet 34 jaar ervaring hoeft te hebben om aan klanten te komen. En dat je soms spannende dingen gewoonweg moet doen om ze eigen te maken.
Schril contrast
Na die opdracht volgden er meer. Mijn contactpersoon van Hypotheek.nl tipte me bij een ander bedrijf. Ik kreeg een paar schrijfverzoeken via mijn blog. Ook viel er een brief op de deurmat van een coachingsprogramma voor startende ondernemers in Aalsmeer. Ik woonde amper 3 maanden op dat adres en het voelde meant to be dat de “Wil je meedoen?”-brief juist door mijn brievenbus viel. In dat programma bleek al snel dat iedereen wel een tekstschrijver kon gebruiken. Voor ik het wist, had ik een groot deel van de groepsleden aan webteksten geholpen. Soms tipten zij mij weer bij anderen. Ik zat nooit om schrijfwerk (wel soms om tijd) verlegen.
Zo lekker als het ging qua ondernemen, zo erg liep ik tegelijkertijd vast in mijn kantoorbaan. Ik zat tegen een bore-out aan, omdat er weinig werk lag. Het werk tussen vier kantoormuren stond in schril contrast met alle te gekke kansen die het ondernemerschap me bood. “Zal ik springen?”, popte soms in mijn hoofd op. Maar nee, die doodenge gedachte wuifde snel weer weg. Hoe vaak Bart, vriendinnen, mijn ouders en anderen me ook probeerden te cheerleaden om voor mezelf te kiezen – ik had inmiddels werk genoeg – ik bleef het idee van fulltime ondernemen veel te spannend vinden.
“Waarom?”, denk ik achteraf. Ik had al een koophuis, ik had lage vaste lasten en ik kon prima rondkomen. Bovendien had ik in loondienst al eens een reorganisatie meegemaakt, waardoor ik wist dat je überhaupt nergens 100% baanzekerheid hebt. In dat opzicht is ondernemen zo onzeker nog niet. Met meerdere opdrachtgevers is de kans juist klein dat je workload ooit in één klap volledig opgedroogd raakt.
Niet één sprong in het diepe, maar een paar
In die tijd belde ik vaak met mijn vader, die nog altijd mijn vraagbaak is voor veel dingen op werkvlak. Wat moest ik nu? Die vraag legde ik ook voor aan een loopbaancoach. Zij gaf me een opdracht die meerdere belletjes deed rinkelen. Ze liet me zoeken naar vacatures die ik zo interessant vond dat ik erop zou solliciteren. Ik zocht er een paar uit. Maar eigenlijk kon ik bij elke vacature maar één conclusie trekken: “Ik vind het best een leuke functie. Maar ik zou dit werk dan liever zelf doen dan in loondienst”.
De loopbaancoach liet me beseffen dat ik meer ondernemerskriebels had dan ik zelf doorhad. Ik wilde variatie, vrijheid, continu nieuwe dingen leren, in avonturen springen, kansen pakken, onderuitgaan en daar dan van leren… (dat laatste liever niet té vaak ;)).
In die tijd luisterde ik altijd vol bewondering naar hoe anderen de sprong in het diepe waagden. Hoe ze van de ene op de andere dag hun loondienstbestaan verruilden voor het ondernemersleven. Ik vond het stoer, maar tegelijkertijd dacht ik er steeds achteraan “Dat is niets voor mij.”
En precies in het besef “Dat is niet mijn weg” zat de ommezwaai voor mij. Ik had zo lang één vastomlijnd beeld van ondernemers gehad, terwijl er helemaal niet maar één type ondernemer is. Ik dacht dat je als ondernemer van risico’s moet houden, extravert bent, een voorliefde hebt voor netwerkborrels, het liefst altijd tussen de mensen staat en niet terugdeinst voor een sprong vanaf de duikplank in een diep, diep zwembad. Ik was niet zo. Ik was van de kleine stapjes. Van in stilte naar de KvK gaan. Van 5 dagen loondienst verruilen voor 4 dagen en later voor 3 dagen. Van mijn werk als ondernemer eerst zover willen uitbreiden totdat ik – 4 jaar geleden – op het punt kwam dat ik wel een keuze moest maken.
Mijn ondernemersverhaal is er één zonder bold moves en trotse “Wow, en wat ik toen deed!”-ervaringen. Het is er meer één van stapje voor stapje ontdekken dat de ondernemer die altijd al in mij zat verder mocht ontpoppen. En dat ik dat op mijn manier en tempo mocht doen.
En nu leef ik het ondernemersleven
Mijn ondernemersverhaal is er niet één van het onzekere meisje naar een businessvrouw die de wereld aankan. In dat verhalen geloof ik nooit zo. Ik heb heus nog steeds struikelblokken, weken die per ongeluk te vol gepland zijn of momenten waarop ik juist denk “Help, er mag wel een opdracht bij!”. Maar één ding weet ik wel: ik heb nooit in mijn leven een leukere baan gehad dan het ondernemerschap. Ik ben schrijver geworden. Voor mezelf. Met de eigen schrijfkamer die ooit enkel een stoute meisjesdroom was.
Dat ik vanaf het begin altijd genoeg opdrachten heb gehad, is iets waar ik mezelf regelmatig voor in de arm knijp. Ik ben heel dankbaar voor alle mooie dingen die ik mag doen. En natuurlijk stoot ik me vaak zat (zelfs drie keer of meer) aan dezelfde steen en baal ik op lastige momenten weleens dat ik geen leidinggevende heb die voor me in de bres springt. Maar vooral geeft het ondernemerschap me het voortdurende avontuur, de vele “Doe het maar gewoon”-momenten, de blije kriebels en het eindeloze mogen experimenteren dat ik zocht. Ik ben een gelukkig (ondernemend) mens.
Dit artikel schrijf ik voor iedereen bij wie weleens een ondernemersvuurtje brandt. Denk niet dat je in één keer alles moet omgooien. Onderzoek hoe je een stapje naar ondernemen kunt zetten op een manier die voor jou haalbaar voelt. Kijk of je een dag minder kunt werken, of je met iemand kunt meelopen, of je een gratis opdracht kunt doen. Praat met een collega-ondernemer. Ga in gesprek met een loopbaancoach. Maak het klein, maak het jou.
Heb jij weleens overwogen om te gaan ondernemen? (Of ben je misschien zelfs ondernemer?)
